Đưa mắc ca thành cây trồng tỷ USD

Phó Thủ tướng Lê Văn Thành vừa ký Quyết định số 344/QĐ-TTg phê duyệt Đề án phát triển bền vững mắc ca giai đoạn 2021 - 2030, tầm nhìn đến năm 2050.

ĐẾN NĂM 2030 SẼ CÓ 150.000 HA CÂY MẮC CA

Đề án nhấn mạnh: “Mục tiêu là phát triển mắc ca thành ngành hàng sản xuất hiệu quả, bền vững, góp phần thực hiện Chiến lược phát triển nông nghiệp và nông thôn bền vững giai đoạn 2021 - 2030, tầm nhìn đến năm 2050, phát triển kinh tế - xã hội, bảo vệ môi trường và đảm bảo quốc phòng, an ninh của đất nước”.

Theo định hướng nêu lên trong Đề án, quy mô diện tích trồng phấn đấu tổng diện tích mắc ca cả nước đạt từ 130.000 - 150.000 ha vào năm 2030, tập trung tại các tỉnh vùng Tây Bắc (khoảng 75.000 - 95.000 ha, chủ yếu tại các tỉnh Điện Biên, Lai Châu), vùng Tây Nguyên (khoảng 45.000 ha, chủ yếu tại các tỉnh Lâm Đồng, Đắk Nông, Kon Tum).

Ngoài ra, sẽ phát triển trồng mắc ca quy mô nhỏ tại một số địa phương có điều kiện khí hậu, thổ nhưỡng thích hợp với yêu cầu sinh thái của cây mắc ca với khoảng 10.000 ha, sẽ được Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thông cùng các địa phương xác định quy mô và địa điểm cụ thể trên cơ sở đánh giá kỹ lưỡng tiềm năng, năng lực đầu tư, quỹ đất, hiệu quả về kinh tế, xã hội, môi trường và nhu cầu thị trường.

Trên cơ sở tổng kết, đánh giá hiệu quả phát triển mắc ca giai đoạn 2021 - 2030, sẽ định hướng cụ thể về quy mô diện tích và vùng trồng mắc ca đến năm 2050, phấn đấu đạt khoảng 250.000 ha.

Theo Tổng cục Lâm nghiệp, tính đến hết năm 2021, cả nước có 29 tỉnh trồng mắc ca, với tổng diện tích 18.840 ha, sản lượng thu hoạch ước đạt 8.840 tấn hạt tươi/năm. So với định hướng quy hoạch, diện tích Mắc ca đã trồng vượt 8.900 ha, đạt 189,5% so với quy hoạch.  

Trong tổng diện tích mắc ca hiện nay, có 11.943,1 ha, tuổi từ 1-4, chiếm 63,4%; diện tích cho thu hoạch 6.896 ha, chiếm 36,6 % diện tích. Mắc ca ở vùng Tây Bắc chủ yếu mới được trồng trong những năm gần đây với diện tích 6.274,6 ha (chiếm 82%), diện tích cho thu hoạch mới đạt 18 %. Đối với vùng Tây Nguyên, diện tích Mắc ca đang cho thu hoạch là 5.228,8 ha (chiếm 53%).

Tại khu vực Tây Bắc, năng suất trung bình của cây mắc ca ở tuổi 7 trở lên đạt 3,0 tấn hạt tươi/ha đối với phương thức trồng thuần, cao gấp 1,63 lần so với vùng nguyên sản Úc (1,8 tấn/ha).

Tại khu vực Tây Nguyên, năng suất trung bình ở tuổi 7 trở lên đạt 4 tấn hạt tươi/ha đối với phương thức trồng thuần và 2,8 tấn hạt tươi/ha, cao gấp 2,17 lần so với vùng nguyên sản Úc.

Theo thông tin nêu trong Đề án, hiện nay trên thế giới chỉ có một số nước có thể trồng mắc ca như Úc, Nam Phi, Mỹ, Trung Quốc… Trong khi Việt Nam được thiên nhiên ưu đãi, có 2 vùng khí hậu đặc biệt phù hợp là Tây Bắc, Tây Nguyên và cùng một số tiểu vùng khí hậu ở các tỉnh miền Bắc, miền Trung rất phù hợp đề trồng cây mắc ca.

Sản lượng chế biến và quy mô giao dịch thương mại hạt mắc ca trên thế giới tăng từ 27.894 tấn nhân năm 2010 lên 62.875 tấn nhân vào năm 2020. Cho tới nay, sản lượng mắc ca trên toàn thế giới mới chỉ đáp ứng được 25% nhu cầu trong khi tốc độ tăng trưởng của thị trường bình quân khoảng 15%/ năm.

KHUYẾN KHÍCH ĐẦU TƯ VÀO CHẾ BIẾN 

Đề án Phát triển bền vững cây mắc ca đề ra mục tiêu phấn đấu sản lượng mắc ca qua chế biến đạt khoảng 130.000 tấn hạt vào năm 2030, khoảng 500.000 tấn hạt vào năm 2050.

Giá trị kim ngạch xuất khẩu sản phẩm mắc ca đạt khoảng 400 triệu USD vào năm 2030, khoảng 2,5 tỷ USD vào năm 2050, trong đó tỷ lệ sản phẩm mắc ca nguyên vỏ không vượt quá 40%.

Để hiện thực hóa, thúc đẩy đầu tư vào chế biến mắc ca là một trong những vấn đề cốt lõi, Đề án đưa ra chủ trương, đến năm 2030 khuyến khích các thành phần kinh tế đầu tư xây dựng các cơ sở sơ chế, chế biến mắc ca gắn với vùng trồng nguyên liệu tại vùng Tây Bắc và Tây Nguyên.

Đồng thời nâng cấp 65 cơ sở sơ chế, chế biến hiện có, xây dựng mới khoảng 300 - 400 cơ sở sơ chế, chế biến, công suất mỗi cơ sở từ 100 - 200 tấn hạt/năm; tạo điều kiện cho doanh nghiệp đầu tư xây dựng khoảng 8 nhà máy chế biến sâu các sản phẩm mắc ca có giá trị cao, công suất mỗi cơ sở từ 10.000 - 15.000 tấn hạt tươi/năm tại những địa phương có điều kiện thuận lợi.

Nhà nước khuyến khích các doanh nghiệp liên kết với nông dân sản xuất mắc ca thông qua cầu nối hợp tác xã và tổ hợp tác xây dựng vùng trồng mắc ca tập trung, hình thành chuỗi ngành hàng mắc ca từ trồng đến chế biến, tiêu thụ sản phẩm.

Các nhà khoa học hỗ trợ các địa phương nghiên cứu vùng trồng mắc ca thích hợp cho từng dòng/giống; chuyển giao khoa học công nghệ từ khâu trồng, chăm sóc, thu hoạch, sơ chế và chế biến sản phẩm cho các hộ gia đình và doanh nghiệp.

Để phát triển thị trường tiêu thụ, giải pháp đặt ra đối với thị trường trong nước, các địa phương cần hỗ trợ xây dựng thương hiệu sản phẩm mắc ca, gắn với chỉ dẫn địa lý; thực hiện các hoạt động xúc tiến thương mại, tuyên truyền, giới thiệu để người tiêu dùng trong nước có đủ thông tin về sản phẩm mắc ca.

Đối với thị trường xuất khẩu, các địa phương tiếp tục phối hợp chặt chẽ với các Bộ, Hiệp hội Mắc ca Việt Nam và doanh nghiệp thực hiện các biện pháp mở rộng thị trường xuất khẩu, tháo gỡ rào cản thương mại; tập trung thực hiện các biện pháp đẩy mạnh xuất khẩu chính ngạch sản phẩm nhân và hạt mắc ca nguyên vỏ, các sản phẩm Mắc ca chế biến sâu vào thị trường các nước…

Nguồn: vneconomy.vn (17/03/2022)